Bezpieczeństwo pracy ASATEX, więcej niż standard

Właściwości i uwagi

Poniżej wymieniliśmy najważniejsze normy dotyczące naszej odzieży ochronnej. Zawierają one informacje o właściwościach i oznaczeniach.

Środki ochrony indywidualnej (ŚOI)

W Unii Europejskiej (UE) rozporządzenie (UE) 2016/425 w sprawie środków ochrony indywidualnej reguluje testowanie i certyfikację środków ochrony indywidualnej (ŚOI), w tym środków ASATEX AG. Zgodnie z tym rozporządzeniem producenci środków ochrony indywidualnej muszą zapewnić, że ich produkty spełniają odpowiednie wymagania w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa przed wprowadzeniem ich na rynek.

ASATEX AG zleca testowanie środków ochrony indywidualnej jednostkom oceniającym zgodność. Mogą to być niezależne instytuty badawcze lub organy oficjalnie uznane przez państwa członkowskie UE. Organy te przeprowadzają szeroko zakrojone testy, oceny i kontrole w celu zapewnienia, że ŚOI spełniają surowe wymagania przepisów.

ASATEX AG zapewnia, że jego produkty PPE są prawidłowo certyfikowane i oznakowane przed wprowadzeniem ich na rynek. Pracodawcy są zobowiązani do wyboru najbardziej odpowiednich ŚOI dla konkretnych warunków pracy i zapewnienia, że są one używane prawidłowo, konserwowane i odnawiane w razie potrzeby. Zapewnia to pełną ochronę pracowników w różnych środowiskach pracy.

Kategorie środków ochrony indywidualnej (ŚOI)

Kategorie środków ochrony indywidualnej (ŚOI) stanowią podstawę ochrony pracowników w różnych środowiskach pracy. ŚOI obejmują szeroki zakres sprzętu ochronnego zaprojektowanego w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa osób pracujących w niebezpiecznych środowiskach pracy. Kategorie środków ochrony indywidualnej są uporządkowane zgodnie z określonymi zagrożeniami i wymaganiami oraz odgrywają kluczową rolę w wyborze, stosowaniu i konserwacji odpowiedniego sprzętu ochronnego.

Kategoria 1: Niska ochrona

Kategoria 1 środków ochrony indywidualnej (ŚOI) obejmuje środki ochrony przeznaczone do ochrony przed niewielkimi zagrożeniami i niebezpieczeństwami. Kategoria ta dotyczy sytuacji, w których ryzyko obrażeń jest uważane za minimalne. Obejmuje ona proste ŚOI, które są wygodne i łatwe w użyciu, nie wymagając specjalnych instrukcji ani szkoleń.

Kategoria 2: Umiarkowana ochrona

Kategoria 2 środków ochrony indywidualnej (ŚOI) dotyczy sytuacji, w których może wystąpić umiarkowane ryzyko i zagrożenie. Ta kategoria obejmuje sprzęt ochronny, który zapewnia wyższy poziom ochrony niż kategoria 1 i jest przeznaczony do środowisk pracy, w których ryzyko obrażeń, choć nie jest bardzo wysokie, jest znaczące.

Kategoria 3: Wysoka ochrona

Kategoria 3 środków ochrony indywidualnej (ŚOI) jest przeznaczona do ochrony przed poważnymi zagrożeniami i niebezpieczeństwami, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia użytkowników. Kategoria ta dotyczy środowisk pracy, w których mogą wystąpić szczególnie niebezpieczne warunki, takie jak ekstremalne ciepło, promieniowanie, skażenie chemiczne lub zagrożenia biologiczne.

EN 149 - Sprzęt ochrony układu oddechowego - Półmaski filtrujące chroniące przed cząstkami

Określa wymagania dotyczące półmasek filtrujących i masek pełnotwarzowych do ochrony dróg oddechowych. Półmaski zakrywają usta i nos, podczas gdy maski pełnotwarzowe zakrywają całą twarz. Klasa ochrony maski jest zróżnicowana na podstawie maksymalnego stężenia w miejscu pracy (= wartość MAK):

FFP1: Półmaski z ochroną do 4-krotności maksymalnego dopuszczalnego stężenia w miejscu pracy.

FFP2: Półmaski z ochroną do 10-krotności maksymalnego dopuszczalnego stężenia w miejscu pracy (pełne maski do 15-krotności).

FFP3: Półmaski z ochroną do 30-krotności maksymalnego dopuszczalnego stężenia w miejscu pracy (maski pełnotwarzowe do 400-krotności).

EN 343:2019 - Odzież ochronna - Odzież chroniąca przed gorącem i płomieniem

Do krótkotrwałego kontaktu z płomieniami i co najmniej jednym rodzajem ciepła odpowiednia jest odzież przetestowana zgodnie z niniejszą normą europejską. Rozróżnia się następujące rodzaje ciepła:

Odporność na przenikanie wody:

Klasa1: -
Klasa2: > 800 mmH2O
Klasa3: > 1.300 mmH2O
Klasa4: >= 20.000 mmH2O

Odporność na przenikanie pary wodnej:

Klasa1: Ret ponad 150
Klasa2: < 20 Ret ≤ 40
Klasa3: Ret < 20
Klasa4: Ret < 10

R lub X: R oznacza, że produkt został przetestowany pod kątem zraszania od góry, X oznacza, że ten test nie został przeprowadzony.

EN 343:2019 - Odzież ochronna - Ochrona przed ciekłymi chemikaliami - Metoda badania: Odporność materiałów na przenikanie cieczy

EN 374 - Rękawice chroniące przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i mikroorganizmami

EN 374-1 Terminologia i wymagania dotyczące działania

Norma EN ISO 374-1 określa wymagania dotyczące rękawic chroniących przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi. Ma ona zastosowanie w połączeniu z podstawową normą DIN EN 420 (wymagania ogólne). Rozróżnia się łącznie trzy typy wydajności:

Klasy typu
Typ A: Rękawica ochronna ma odporność na przenikanie przez co najmniej 30 minut dla co najmniej 6 testowanych substancji chemicznych.
Typ B: Odporność rękawic ochronnych na przenikanie wynosi co najmniej 30 minut dla każdej z co najmniej 3 badanych substancji chemicznych.
Typ C: Rękawica ochronna ma odporność na przenikanie przez co najmniej 10 minut dla co najmniej 1 badanej substancji chemicznej.

EN 374-2 Rękawice chroniące przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i mikroorganizmami.

Określanie odporności na przenikanie

EN 374-3 Rękawice chroniące przed substancjami chemicznymi i mikroorganizmami

Określanie odporności materiałów na przenikanie substancji chemicznych

EN 374-4 Rękawice chroniące przed substancjami chemicznymi i mikroorganizmami

Określanie odporności na degradację przez substancje chemiczne.

EN 374-5 Rękawice chroniące przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i mikroorganizmami.

Norma opisuje terminologię i wymagania dotyczące działania w przypadku zagrożeń ze strony mikroorganizmów. Rozróżnia się dwa rodzaje rękawic:

- Rękawice chroniące przed bakteriami i grzybami
- Rękawice chroniące przed bakteriami, grzybami i wirusami

Norma jest wyraźnie oznaczona na rękawicach piktogramem "Ochrona przed mikroorganizmami". W przypadku ochrony przed wirusami pod piktogramem umieszczony jest napis "VIRUS". W tym przypadku przetestowano szczelność przed przenikaniem bakteriofaga Phi-X174.

EN 381 - Odzież ochronna dla użytkowników ręcznych pilarek łańcuchowych

Część 1: Stanowisko badawcze do badania odporności na przecięcie piłą łańcuchową Część 2: Metoda badania osłon nóg
Część 3: Metoda badania obuwia
Część 4: Metoda badania rękawic ochronnych do pił łańcuchowych
Część 5: Wymagania dotyczące osłon nóg

Typ A: Osłona przednia zakrywająca częściowo każdą nogę (180°) oraz dodatkowe 5 cm wewnętrznej części prawej nogi i 5 cm zewnętrznej części prawej nogi.

Typ B: Identyczny jak typ, ale z dodatkową ochroną 5 cm po wewnętrznej stronie lewej nogi.

Typ C: Obejmuje każdą nogę dookoła. Ochrona zaczyna się od rąbka nogawki spodni i kończy 20 cm powyżej krocza i co najmniej 50 cm poniżej paska.

Część 7: Wymagania dotyczące rękawic ochronnych dla pilarek łańcuchowych
Część 8: Metody badania getrów ochronnych do pilarek łańcuchowych
Część 9: Wymagania dotyczące getrów ochronnych do pilarek łańcuchowych
Część 10: Metody badań ochraniaczy górnej części ciała
Część 11: Wymagania dotyczące ochraniaczy górnej części ciała

Zarówno z przodu, jak i z tyłu kurtki, norma określa minimalną powierzchnię wkładki ochronnej na ramionach, rękawach i klatce piersiowej. Z przodu rękawów wkład ochronny musi pokrywać co najmniej 80% całkowitej powierzchni, a niezabezpieczona powierzchnia rękawów nie może przekraczać 70 mm (mierząc od rąbka rękawa).

EN 388:2016 + [a.b.c.d.e.f] - Rękawice chroniące przed zagrożeniami mechanicznymi

a	► Odporność na ścieranie	0 bis 4
b	► Odporność na przecięcie	0 bis 5
c	► Odporność na rozdarcie	0 bis 4
d	► Odporność na przebicie	0 bis 4
e	► Opór cięcia (ostrze proste)	A bis F
f	► Test ochrony przeciwwstrząsowej	P

Istnieją znaczne różnice w procedurze testowej i uzyskanych wynikach między dwoma wariantami ochrony przed przecięciem (ostrze proste lub okrągłe). Ponieważ wyniki obu metod są bardzo różne, wartości testowe należy również rozpatrywać niezależnie od siebie.

Metoda testowa z okrągłymi ostrzami lepiej nadaje się do oceny ochrony podczas pracy z lekkimi, ostrymi przedmiotami, podczas gdy test z prostymi ostrzami zapewnia lepszą ocenę pracy z różnymi efektami siły lub zagrożeniami typu uderzeniowego.

EN 407:2004 + [a.b.c.d.e.f] - Ochrona przed zagrożeniami termicznymi

Norma ta dotyczy ochrony rękawic przed zagrożeniami termicznymi. Obejmują one ciepło kontaktowe, ciepło promieniowania i rozpryski. W teście uwzględniono następujące kryteria:

a	► Zachowanie podczas spalania	0 bis 4
b	► Ciepło kontaktowe	0 bis 4
c	► Ciepło konwekcyjne	0 bis 4
d	► Promieniowanie cieplne	0 bis 4
e	► Małe rozpryski stopionego metalu	0 bis 4
f	► Duże ilości stopionego metalu	0 bis 4

Wyższe wartości oznaczają lepszy wynik testu. Wartość "X" oznacza, że rękawica nie została przetestowana zgodnie z tym kryterium. Przy wartości <3, taka rękawica nie może mieć kontaktu z otwartym ogniem.

EN 420 - Podstawowa norma dotycząca rękawic ochronnych

Norma ta określa ogólne wymagania dotyczące rękawic ochronnych. Wymagania te obejmują zasady projektowania, wykonanie, odporność materiału na przenikanie wody, nieszkodliwość, komfort, wydajność, oznakowanie producenta i informacje, które mają być dostarczone przez producenta.

EN 421

Rękawice chroniące przed promieniowaniem jonizującym i skażeniem radioaktywnym

Norma europejska EN 421 określa wymagania i metody testowania rękawic chroniących przed promieniowaniem jonizującym i skażeniem radioaktywnym.

Wymagania normy EN 421

szczelność na ciecze i przejście testu na przenikanie zgodnie z normą EN ISO 374
Przejście testu szczelności na ciśnienie powietrza i wysoka odporność na przenikanie pary wodnej
Aby chronić przed promieniowaniem jonizującym, rękawice EN 421 muszą zawierać określony procent ołowiu lub równoważnego metalu

EN 455 - Rękawice medyczne jednorazowego użytku

Aby rękawice jednorazowego użytku zostały zatwierdzone do użytku w branży medycznej, muszą spełniać wymagania normy EN 455 określone w dyrektywie 93/42/EWG. Norma ta jest podzielona na cztery części:

455-1 - Szczelność

Pierwsza część (EN 455-1) dotyczy tego, czy rękawice jednorazowe są szczelne. W tym celu do rękawicy jednorazowej wlewa się losowo 1000 ml wody o temperaturze od 15 do 35 stopni Celsjusza przez dwie do trzech minut. Test przepuszczalności wody przeprowadzany jest dwukrotnie. Najpierw, natychmiast po napełnieniu wodą, sprawdza się, czy woda wydostaje się z rękawicy. Po 2 do 3 minutach przeprowadzana jest kolejna kontrola, aby sprawdzić, czy rękawica jednorazowa jest nadal szczelna. W ten sposób sprawdzana jest cała rękawica aż do ostatnich 4 cm przy krawędzi mankietu.

Nieszczelność na krawędzi mankietu nie jest bardzo problematyczna, ponieważ zazwyczaj tylko dłonie lub palce mają kontakt z potencjalnie zanieczyszczonymi powierzchniami i przedmiotami. Akceptowany poziom jakości dla rękawic medycznych musi wynosić co najmniej 1,5 (AQL 1,5). Ten poziom jakości jest również testowany za pomocą odpowiedniej próbki.

455-2: właściwości fizyczne

Druga część normy (EN 455-2) sprawdza właściwości fizyczne rękawic. Obejmują one wymiary oraz odporność na rozdarcie rękawic jednorazowych. Aby rękawice jednorazowe były oficjalnie zgodne z normą europejską 455, należy pobrać próbki co najmniej 13 rękawic z każdej wyprodukowanej partii.

455-3: Ocena biologiczna - proszki, substancje chemiczne, endotoksyny

Testy odnoszące się do trzeciej części normy europejskiej 455 (EN 455-3) dostarczają informacji na temat tego, czy i w jakim stopniu endotoksyny, proszki, substancje chemiczne i wymywalne białka mogą być obecne w rękawicach.

Ta trzecia część normy EN 455 określa wartości graniczne dla substancji chemicznych, endotoksyn itp., które nie mogą zostać przekroczone, jeśli rękawica ma być zgodna z tą normą, a tym samym zatwierdzona do użytku medycznego.

Ponadto norma EN 455-3 opisuje również odpowiednie metody testowania, które producent lub odpowiedzialny tester powinien stosować do testowania zawartości białek, substancji chemicznych i endotoksyn w rękawicach.

Ponieważ rękawice nie mogą być sprzedawane po tych testach, nie testuje się każdej pojedynczej rękawicy, ale losowe próbki.

455-4: Okres trwałości

Czwarta część normy EN455 (EN 455-4) dotyczy okresu trwałości rękawic jednorazowych. Zwykle wynosi on pięć lat od daty produkcji.

Aby móc podać realistyczny okres trwałości wkrótce po wyprodukowaniu, najpierw przeprowadza się przyspieszone określenie okresu trwałości po wyprodukowaniu. W tym celu symuluje się starzenie rękawic w specjalnym piecu. Następnie rękawica jednorazowa ma bardzo podobne, jeśli nie takie same właściwości, jak rękawica po trzech latach. Po tym przyspieszonym starzeniu rękawica jednorazowa jest ponownie testowana pod kątem szczelności (EN455-1) oraz odporności na rozdarcie (EN455-2). Ponadto sprawdza się, czy rękawica jednorazowa jest nadal odpowiednia do zamierzonego zastosowania. Jeśli rękawica pomyślnie przejdzie te trzy testy, można wstępnie stwierdzić, że jest ona trwała przez trzy lata.

To, czy rękawica jednorazowa jest ostatecznie trwała przez 5 lat, jest sprawdzane ponownie po upływie tego czasu w przypadku rękawic, które faktycznie mają pięć lat. Ponownie stosuje się testy EN 455-1 i EN 455-2, a także weryfikację przydatności do zamierzonego zastosowania.

W przypadku sterylnych rękawic jednorazowych sprawdza się również, czy sterylne opakowanie jest nadal nienaruszone po pięciu latach. Okres trwałości musi być wyraźnie widoczny na najmniejszym opakowaniu, tj. na pudełku rękawic. Ważne jest, aby informacja o okresie przydatności do użycia była nadal czytelna po upływie pięciu lat. Ponadto konieczne jest umieszczenie na pudełkach z rękawicami informacji o prawidłowym przechowywaniu. Zazwyczaj robi się to za pomocą prostych obrazków (piktogramów).

EN 511:2006 - Rękawice chroniące przed zimnem

Poniższe kryteria wskazują, jak dobrze rękawice chronią dłonie podczas pracy w niskich temperaturach:

► Zimno konwekcyjne: 0 do 4
► Zimno kontaktowe: 0 do 4
► Wodoodporność: od 0 do 1

Wyższe wartości oznaczają lepszy wynik testu. Wartość "X" oznacza, że rękawica nie została przetestowana zgodnie z tym kryterium.

EN 531 - Odzież ochronna - Odzież chroniąca przed gorącem i płomieniem

Ograniczone rozprzestrzenianie się płomienia: A
Ochrona przed ciepłem konwekcyjnym: B1 - B5
Ochrona przed promieniowaniem cieplnym: C1 - C4
Ochrona przed ciekłym żelazem: E1 = 60g - 120g
Ochrona przed ciekłym żelazem: E2 = 121g - 200g
Ochrona przed ciekłym żelazem: E3 >= 201g

W międzyczasie norma EN 531 została zastąpiona normą EN ISO 11612.

EN 1073 - Odzież chroniąca przed skażeniem promieniotwórczym

Część 1: Wymagania i metody badań dotyczące wentylowanej odzieży chroniącej przed skażeniem promieniotwórczym cząstkami stałymi

Część 2: Wymagania i metody badań dla niewentylowanej odzieży chroniącej przed skażeniem promieniotwórczym cząstkami stałymi.

Wyróżnia się trzy klasyfikacje skuteczności z docelowym współczynnikiem ochrony przed przenikaniem aerozoli małych cząstek (0,6 mikrometra):

Klasa 1 = docelowy współczynnik ochrony 5
Klasa 2 = docelowy współczynnik ochrony 50
Klasa 3 = docelowy współczynnik ochrony 500

EN 1149 - Odzież ochronna - Właściwości elektrostatyczne

Opisuje wymagania dotyczące odzieży przewodzącej prąd elektryczny. Odzież ta jest uziemiona, na przykład poprzez połączenie jej z przewodzącym obuwiem, w celu ograniczenia powstawania iskier, a tym samym ryzyka wybuchu. Norma jest dalej podzielona na:

EN 1149-1 Część 1: Metoda badania do pomiaru rezystancji powierzchniowej.
EN 1149-2 Część 2: Metoda testowa do pomiaru rezystancji elektrycznej przez materiał (rezystancja kontaktowa).
EN 1149-3 Część 3: Metoda badania do pomiaru zaniku ładunku.
EN 1149-5 Część 5: Wymagania eksploatacyjne dla materiałów i wymagania projektowe.

EN 12477 - Rękawice ochronne dla spawaczy

Norma EN 12477 definiuje rękawice ochronne do spawania ręcznego, cięcia i pokrewnej obróbki metali. Są one zgodne z podstawową normą EN 420, ale mają znacznie dłuższą osłonę przedramienia w celu ochrony przed odpryskami spawalniczymi. Norma rozróżnia dwa typy rękawic.

Typ A: Rękawice te spełniają wyższe wymagania i są zalecane do ciężkich procesów spawania.
Typ B: Rękawice te zapewniają większą swobodę ruchów i są preferowane do spawania metodą TIG.

Rękawice spawalnicze muszą być wyraźnie oznaczone jako typ A lub B.

EN 12941 - Sprzęt ochrony układu oddechowego - Sprzęt filtrujący z przyłbicą lub maską

Określa minimalne wymagania dla systemów ochrony dróg oddechowych w połączeniu z hełmem lub maską. Istnieją trzy stopnie ochrony w zależności od wycieku do wewnątrz (nieszczelności). Maksymalny dopuszczalny przeciek wewnętrzny wynosi:

Stopień ochronyTH1: <15%
Stopień ochronyTH2: <2%
Stopień ochronyTH3: <0,2%

EN 13034 - Odzież chroniąca przed ciekłymi chemikaliami

Określa wymagania dotyczące nieprzepuszczającej cieczy lub ograniczonej w użyciu odzieży chroniącej przed chemikaliami. Odzież ta chroni przed lekkimi rozpryskami i aerozolami (np. z aerozoli) chemikaliów, których działanie jest sklasyfikowane jako niskie ryzyko. W przypadku zanieczyszczenia odzieży ochronnej daje to użytkownikowi wystarczająco dużo czasu na podjęcie odpowiednich środków ochronnych. Ochrona tej odzieży jest zatem ograniczona (sprzęt typu 6 i PB [6]).

EN 13758 - Wyroby włókiennicze - Właściwości ochronne przed promieniowaniem słonecznym ultrafioletowym

Norma europejska EN 13758-2 określa wymagania dotyczące etykietowania odzieży przeznaczonej do ochrony użytkownika przed promieniowaniem słonecznym ultrafioletowym. Odzież znormalizowana zgodnie z normą EN 13758-2 chroni użytkownika przed promieniowaniem UVA i UVB pochodzącym ze światła słonecznego. W pewnych warunkach działanie ochronne odzieży może również zostać utracone. Na przykład, jeśli odzież jest mokra lub zużyta. Dlatego też odzież powinna być pielęgnowana i traktowana zgodnie z instrukcjami znajdującymi się wewnątrz.

Współczynnik ochrony przed promieniowaniem UV UPF (UPF = Ultra Violet Protection Factor) tkaniny jest określany. Norma EN 13758 wykorzystuje widmo słoneczne z Albuquerque (USA), które odpowiada w przybliżeniu promieniowaniu słonecznemu w południowej Europie.

Zakres UPF	Ochrona	% ekranowania promieniowania UV	Klasy etykietowania
15-24	Dobry	93,3 - 95,8 %	15, 20
25-39	Bardzo dobry	96 - 97,4 %	25, 30, 35
40-50+	Doskonały	97,5 - 98+ %	40, 45, 50, 50+

EN 14058 - Odzież ochronna - Odzież chroniąca przed chłodnym środowiskiem

Niniejsza norma europejska określa wymagania i metody badań właściwości użytkowych odzieży przeznaczonej do ochrony ciała przed chłodem. Testowana odzież powinna być używana w środowisku o temperaturze powietrza -5°C i wyższej. Etykieta musi wskazywać klasyfikację odporności termicznej.

Poziom wydajności

a Odporność termiczna (wartość RcT)
b Przepuszczalność powietrza (opcjonalnie)
c Wodoszczelność (opcjonalnie)
d Izolacja termiczna za pomocą ruchomego/statycznego manekina (opcjonalnie)

Opór cieplny

Wartość RcT jest określana dla wszystkich warstw odzieży łącznie. Rozróżnia się 3 klasy:

Odporność termiczna	RcT w m2.K/W
Klasa 1	0,06 ≤ Rct < 0,12
Klasa 2	0,12 ≤ Rct < 0,18
Klasa 3	0,18 ≤ Rct < 0,25

Przepuszczalność powietrza (opcjonalnie)

Opcjonalnie odzież może być testowana pod kątem przepuszczalności powietrza. W tym przypadku rozróżnia się 3 klasy, w których mierzy się przydatność produktu do określonych prędkości wiatru. Klasa 3 zapewnia największą ochronę przed wiatrem.


Klasa 1	WG < 1 m/s
Klasa 2	1 m/s ≤ WG < 5 m/s
Klasa 3	WG 5 ≥ m/s

Wodoodporność (opcjonalnie)

Opcjonalny jest również test wodoodporności zgodnie z normą EN 14058. Tym razem wyróżniono dwie klasy, z których klasa 2 zapewnia najwyższą ochronę.


Klasa 1	8000 Pa ≤ Wp ≤ 13.000 Pa
Klasa 2	Wp > 13.000Pa

EN 14126 - Odzież ochronna - Wymagania użytkowe i metody badań odzieży chroniącej przed czynnikami zakaźnymi

W przypadku substancji biologicznych ta norma europejska testuje zdolność ochronną materiału przed biologicznie skażonymi płynami (bakteriami). Materiał odzieży ochronnej jest wystawiany na działanie cieczy zawierającej bakterie i testowany w celu sprawdzenia, czy bakterie przeniknęły przez materiał.

Norma jest podzielona na następujące części

1. wymagania dotyczące materiału
1.1 Wymagania ogólne
1.2 Wymagania mechaniczne i wymagania dotyczące palności
1.3 Wymagania chemiczne
1.4 Wymagania dotyczące odporności na przenikanie czynników zakaźnych
2. wymagania dotyczące wydajności szwów, połączeń i laminacji
3. wymagania dotyczące wydajności całego kombinezonu

Rodzaje odzieży ochronnej zgodnie z normą EN 14126:

Typ	Opis	odpowiedni standard
1a-B, 1b-B, 1c-B	gazoszczelny	EN 943-1, EN 943-2
2-B	Brak gazoszczelności	EN 943-1, EN 943-2
3-B	Ochrona przed ciśnieniem ciekłych chemikaliów	EN 14605
4-B	Ochrona przed ciekłymi aerozolami (strugoszczelna)	EN 14605
5-B	Ochrona przed unoszącymi się w powietrzu cząstkami stałymi	ISO 13982-1
6-B	Ograniczona ochrona przed ciekłymi chemikaliami (rozpylona mgła)	EN 13034

DIN EN 14325:2018-08 Odzież chroniąca przed chemikaliami - Metody badań i klasyfikacja właściwości materiałów, szwów, połączeń i kratownic

Norma ta jest tak zwaną normą referencyjną, do której mogą odnosić się w całości lub w części inne normy dotyczące działania odzieży chroniącej przed chemikaliami. Określa ona zakres wydajności i metody testowania materiałów stosowanych w odzieży chroniącej przed chemikaliami.

Norma EN 14325 zawiera tabele klasyfikacyjne dla wszystkich właściwości fizycznych wymaganych przez różne normy:

Odporność na ścieranie
Odporność na zerwanie przy zginaniu
Odporność na rozerwanie trapezowe
Odporność na rozerwanie
Wytrzymałość na rozciąganie
Odporność na przebicie
Odporność na przenikanie substancji chemicznych
Odporność na przenikanie i odpychanie
Wytrzymałość szwów

Obejmuje to również rękawice i obuwie, ponieważ mogą one stanowić integralną część odzieży ochronnej.

EN 14605:2005 + A1:2009 - Odzież chroniąca przed ciekłymi chemikaliam

Norma EN 14605 definiuje wymagania dotyczące odzieży chroniącej przed chemikaliami z wodoszczelnymi (typ 3) lub strugoszczelnymi (typ 4) połączeniami między częściami odzieży, w tym odzieży zapewniającej ochronę tylko części ciała (typy PB [3] i PB [4]).

Typy 3 i 4 odnoszą się do odzieży, która chroni co najmniej tułów, ramiona i nogi (kombinezony lub kombinezony). Typy PB [3] i PB [4] (częściowa ochrona ciała) są używane na przykład do ocieplaczy na ramiona lub fartuchów, które zakrywają tylko część ciała.

EN 14683:2019-10 - Medyczne maski twarzowe - Wymagania i metody badań

Niniejsza norma ma zastosowanie wyłącznie do masek używanych w medycznych środowiskach pracy. Nie ma zastosowania do masek przeznaczonych do ochrony osobistej w życiu codziennym. Opisuje konstrukcję i projekt, a także wymagania dotyczące wydajności i metody testowania.

Norma DIN EN 14683 rozróżnia dwie kategorie:

Typ I: niska ochrona przed zakażeniami i patogenami, dobra ochrona dla większych kropel.
Typ II(R): wyższa skuteczność filtrowania bakterii oraz, w przypadku typu IIR, dodatkowa odporność na zachlapanie.

EN 16350 - Rękawice ochronne - Właściwości elektrostatyczne

Norma ta ustanawia dodatkowe wymagania dla rękawic ochronnych noszonych w środowiskach zagrożonych wybuchem. Określa ona metodę badania i wymagania dotyczące działania, etykietowania i informacji na temat rozpraszających ładunki elektrostatyczne rękawic ochronnych w celu zminimalizowania ryzyka wybuchu. Norma ta służy jako podstawa do wprowadzenia na rynek kombinezonów chroniących przed chemikaliami zgodnie z dyrektywą 89/686/EWG dotyczącą środków ochrony indywidualnej. Jej celem jest ustanowienie jednolitego poziomu bezpieczeństwa. Potencjalnymi użytkownikami tej normy są instytuty badawcze, jednostki certyfikujące i producenci.

Minimalne wymagania zgodnie z normą EN 16350:

Rezystancja styku musi być mniejsza niż 100 megaomów (Rv < 1,0 x 108 Ω).
Rezystancja styku Rv jest testowana zgodnie z normą EN 1149-2.
Atmosfera testowa do określenia rezystancji styku musi składać się z temperatury powietrza 23 ± 1 °C i wilgotności względnej 25 ± 5 %.
Mierzonych jest pięć próbek, a każda zmierzona wartość musi być zgodna z wartością graniczną.

EN 17353 - Odzież ochronna - Sprzęt zwiększający widoczność w sytuacjach średniego ryzyka

Odzież z certyfikatem DIN EN 17353 zapewnia użytkownikowi zwiększoną widoczność. Jest zatem podobna do normy EN ISO 20471 dotyczącej ochrony o wysokiej widoczności, ale z zasadniczą różnicą, że jest przeznaczona tylko do zastosowań o średnim ryzyku. Zastępuje ona normy EN 1150 i EN 13356.

W ramach normy rozróżnia się dwa typy: typ A jest przeznaczony wyłącznie do użytku w świetle dziennym, a typ B wyłącznie do użytku w ciemności i o zmierzchu. Typ B jest dalej podzielony na 3 typy (B1-B3). Rozróżnia to, czy widoczny jest ruch czy sylwetka.

Rodzaje	Zakres zastosowania	Żądanie
Typ A	Tylko w świetle dziennym	Tylko materiał fluorescencyjny
Typ B	Tylko w ciemności	Tylko materiał odblaskowy
Typ AB	Światło dzienne, zmierzch i ciemność	materiał fluorescencyjny i odblaskowy

Oba typy są również możliwe jako kombinacja typu AB. Efekt jest jednak niższy niż w przypadku EN ISO 20471.

Podział Typ B

Typ	Forma montażu	Wizualizacja
B1	Bezpłatne mocowanie do zawieszania	Rozpoznawanie ruchu
B2	Mocowanie do kończyn	Rozpoznawanie ruchu
B3	Mocowanie do tułowia i/lub kończyn	Rozpoznawanie sylwetki

DIN EN 61482 Prace pod napięciem - Odzież chroniąca przed zagrożeniami termicznymi związanymi z łukiem elektrycznym

Norma ta testuje materiały i odzież ochronną odporną na ciepło i trudnopalną, gdy istnieje ryzyko wystąpienia łuku elektrycznego. W przeciwieństwie do normy DIN EN 61482-1-2, do tego celu wykorzystywany jest obwód niskiego napięcia.

Podczas testowania z ukierunkowanym łukiem elektrycznym, oprócz czasu po przepaleniu, mierzone jest tworzenie się otworów i topienie. Wyniki muszą znajdować się poniżej krzywej Stolla, która wskazuje punkt, w którym mogą wystąpić oparzenia drugiego stopnia.

EN ISO 374 - Rękawice chroniące przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i mikroorganizmami

Norma (EN) 374 określa wymagania, które muszą spełniać rękawice, aby można je było uznać za rękawice chroniące przed chemikaliami. Jest ona podzielona na 5 części.

Część 1: Terminologia i wymagania dotyczące działania w przypadku zagrożeń chemicznych (ISO 374-1:2016)

Norma DIN EN ISO 374-1 określa wymagania dla rękawic chroniących przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi. Ma ona zastosowanie w połączeniu z podstawową normą DIN EN 420 (wymagania ogólne). Wyróżnia się trzy typy wydajności:

Typ A: co najmniej poziom ochrony 2 przed co najmniej sześcioma badanymi substancjami chemicznymi z listy 18 substancji chemicznych.
Typ B: co najmniej poziom wydajności 2 dla co najmniej trzech testowanych substancji chemicznych z listy 18 substancji chemicznych.
Typ C: co najmniej poziom skuteczności 1 przeciwko co najmniej jednej badanej substancji chemicznej z listy 18 substancji chemicznych.

Są one wyraźnie oznaczone na rękawicy piktogramem Erlenmeyera w połączeniu z oznaczeniem typu. Pod piktogramem Erlenmeyera znajdują się litery kodowe wskazujące substancje chemiczne, pod kątem których rękawice zostały przetestowane.

A Metanol	G Dietyloamina
B Aceton	H Tetrahydrofuran
C Acetonitryl	I Octan etylu
D Dichlorometan	J n-heptan
E Kohlenstoffdisulfid	K Wodorotlenek sodu 40%
F Toluen	L Kwas siarkowy 96%

Ponadto opublikowano normę 2016 (EN ISO 374-1:2016: Rękawice chroniące przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi i mikroorganizmami - Część 1: Terminologia i wymagania dotyczące skuteczności w odniesieniu do zagrożeń chemicznych). W procesie tym identyfikatory zostały rozszerzone z liter M - T:

M Kwas azotowy 65%	P Nadtlenek wodoru 30%
N Kwas octowy 99%	S Kwas fluorowodorowy 40%
O Woda amoniakalna 25%	T Formaldehyd 37%

Część 2: Określanie odporności na penetrację

Część 2: Określanie odporności na penetrację Druga część normy (EN 374-2) zawiera informacje na temat odporności rękawic na przenikanie substancji chemicznych. W tym celu rękawica jest poddawana testowi szczelności. Obejmuje to test szczelności wodnej i/lub test szczelności powietrznej. Polega on na napełnieniu rękawicy powietrzem lub wodą w celu sprawdzenia, czy którykolwiek z wypełniaczy nie przecieka. Przed wprowadzeniem europejskiej normy 374, wyciek wody lub powietrza był oznaczony piktogramem zlewki.

Część 3: Określanie odporności na przenikanie substancji chemicznych

Od 2016 r. norma EN 374-3 odnosi się do normy EN 16523-1. Metoda badania opisana w tej normie służy do sprawdzenia, jak długo rękawica chroniąca przed chemikaliami może wytrzymać działanie co najmniej trzech różnych badanych substancji chemicznych. Część 4: Określenie odporności na degradację przez substancje chemiczne

Część 4: Określenie odporności na degradację przez substancje chemiczne

Ta część normy istnieje od 2014 r. i dotyczy kwestii zakresu, w jakim mechaniczno-fizyczne właściwości materiału zmieniają się w kontakcie z badanymi substancjami chemicznymi (degradacja).

W tej procedurze pomiarowej rękawica jest poddawana jednogodzinnemu, ciągłemu kontaktowi z jedną z 18 testowych ciekłych substancji chemicznych. Następnie sprawdzany jest stopień zmiany odporności na przebicie. Taki wynik jest istotny przede wszystkim dla tych użytkowników, którzy chcą w pełni wykorzystać taki czas przebicia lub noszą rękawice wielokrotnie.

Część 5: Terminologia i wymagania dotyczące skuteczności w odniesieniu do zagrożeń mikrobiologicznych

Istnieją dwa rodzaje rękawic chroniących przed mikroorganizmami:

rękawice chroniące przed bakteriami i grzybami
rękawice chroniące przed bakteriami, grzybami i wirusami

Są one wyraźnie oznaczone na rękawicach piktogramem "Ochrona przed mikroorganizmami". W przypadku ochrony przed wirusami, napis ""VIRUS"" jest umieszczony poniżej piktogramu. W tym przypadku przetestowano szczelność przed przenikaniem bakteriofaga Phi-X174.

EN ISO 11393 - Odzież ochronna dla użytkowników ręcznych pilarek łańcuchowych

Norma EN ISO 11393 (zastępuje EN 381) dotyczy odzieży ochronnej dla ręcznych pilarek łańcuchowych. Jest ona podzielona na różne części (lub wersje) w zależności od części ciała.

EN ISO 11393-2 - Ochrona nóg

Ta część określa wymagania dotyczące ochrony nóg i definiuje trzy typy (lub konstrukcje) odzieży ochronnej na nogi, w zależności od rodzaju ochrony: 

Typ A (ochrona przednia): częściowo zakrywa każdą nogę (180°) i dodatkowe 5 cm do wewnętrznej części prawej nogi i 5 cm zewnętrznej części lewej nogi. Wkład ochronny zaczyna się maksymalnie 5 cm od dolnego brzegu nogawki spodni i kończy 20 cm nad kroczem.

Typ B: opisuje ochronę zapewnianą przez wkładki antyprzecięciowe.

Typ C: tutaj każda nogawka jest chroniona dookoła (360°) za pomocą wkładek ochronnych. Ochrona rozpoczyna się na wysokości maksymalnie 5 cm u dołu nogawki spodni i kończy się na wysokości co najmniej 20 cm powyżej krocza z przodu i co najmniej 50 cm poniżej paska z tyłu.

EN ISO 11393-4 - Rękawice ochronne

Norma ta rozróżnia dwie konstrukcje:

1. grzbiet dłoni (rękawica z palcami): co najmniej 110 mm szerokości i co najmniej 120 mm wysokości.
2. grzbiet dłoni + 4 palce (rękawica): co najmniej 110 mm szerokości i co najmniej 190 mm wysokości.

EN ISO 11393-5 - Getry ochronne

Getry ochronne służą do wypełnienia luki między stalowym podnoskiem buta ochronnego a powierzchnią osłony piły łańcuchowej na nogach. Są one podzielone na 4 klasy w zależności od prędkości łańcucha.

Klasa 0 (już niedozwolona)	16 m/s
Klasa 1	20 m/s
Klasa 2	24 m/s
Klasa 3	28 m/s

EN ISO 11393-6 - Ochrona górnej części ciała

Również w tym przypadku rozróżnia się 2 typy konstrukcji.

Typ 1: Z przodu rękawów wkładka ochronna musi pokrywać co najmniej 80% całkowitej powierzchni, a niezabezpieczona powierzchnia rękawów nie może przekraczać 70 mm (mierząc od rąbka rękawa).
Typ 2: Ten typ odpowiada typowi 1, ale ma dodatkową ochronę brzucha.

Cztery wcześniej wymienione klasy również mają tutaj zastosowanie.

EN ISO 11611 - Odzież ochronna do spawania i procesów pokrewnych

W spawalnictwie i procesach pokrewnych odzież EN ISO 11611 chroni przed małymi rozpryskami ciekłego metalu, krótkotrwałym kontaktem z płomieniami, promieniowaniem cieplnym łuków elektrycznych i ściegów spawalniczych oraz ograniczonymi ładunkami elektrycznymi.

Podstawowe rozróżnienie obejmuje dwie klasy:

Klasa 1: zapewnia odporność na rozpryski metalu do 40 K wzrostu temperatury z tyłu próbki: od 15 do 24 kropli i wskaźnik przenikania ciepła RHTI >/= 7s.
Klasa 2: zapewnia odporność na rozpryski metalu do wzrostu temperatury o 40 K na odwrotnej stronie próbki: >/= 25 kropli i wskaźnik przenikania ciepła >/= 16s.

Dodatkowa litera A w piktogramie dostarcza informacji na temat palności materiałów i szwów zgodnie z normą EN ISO 15025.

A1: przypalenie powierzchni 10 sekund
A2: przypalenie krawędzi 10 sekund.

EN ISO 11612 - Odzież ochronna - Odzież chroniąca przed gorącem i płomieniem

Do krótkotrwałego kontaktu z płomieniami i co najmniej jednym rodzajem ciepła odpowiednia jest odzież przetestowana zgodnie z niniejszą normą europejską. Ochrona przed gorącem rozróżnia następujące rodzaje ciepła:

Begrenzte Flammenausbreitung	A
Konvektionshitze	B1 – B3
Strahlungshitze	C1 – C4
Flüssige Aluminiumspritzer	D1 – D3
Flüssige Eisenspritzer	E1 – E3
Kontakthitze	F1 – F3

EN ISO 13688 - Odzież ochronna - Wymagania ogólne

Norma EN ISO 13688 określa ogólne wymagania dotyczące ergonomii, bezpieczeństwa, oznaczania rozmiaru, starzenia się, kompatybilności i etykietowania odzieży ochronnej, a także informacje, które producent powinien dostarczyć wraz z odzieżą ochronną.

Jest ona zawsze używana w połączeniu z innymi normami i nie kwalifikuje się jako ochrona sama w sobie.

EN ISO 13982 - Ochrona przed cząstkami stałymi (pyłoszczelna)

Część 1: Wymagania dotyczące chemicznej odzieży ochronnej zapewniającej ochronę całego ciała przed cząstkami stałymi unoszącymi się w powietrzu.

Część 2: Metoda badania w celu określenia wewnętrznego przecieku aerozoli małych cząstek przez kombinezony ochronne (ISO 13982-2:2004).

EN ISO 14116 - Ochrona przed płomieniem

Materiały, kombinacje materiałów i odzież o ograniczonym rozprzestrzenianiu płomienia.

Indeks 1: Ochrona przed rozprzestrzenianiem się płomienia, płonącymi kroplami, poświatą.
Indeks 2: Ochrona przed rozprzestrzenianiem się płomienia, płonącymi kroplami, poświatą, tworzeniem się dziur.
Indeks 3: Ochrona przed rozprzestrzenianiem się płomienia, płonącymi kroplami, poświatą, wżerami, dopalaniem.

EN ISO 20344 - Środki ochrony indywidualnej - Metody badania obuwia

EN ISO 20345 - Środki ochrony indywidualnej - Obuwie ochronne

Jeśli podczas pracy istnieje ryzyko urazu stóp, należy nosić obuwie zgodne z tą normą. Oprócz stałych wymagań dotyczących materiału obuwia i podnoska, buty są podzielone na pięć kategorii:

- S1 antystatyczne, podeszwa absorbująca wstrząsy (200 Joule), zamknięty obszar pięty.
- S2 jak S1 z wodoodporną cholewką
- S3 jak S2 z antyprzebiciową podeszwą środkową
- S4 jak S1 z wodoodporną cholewką wykonaną z materiału polimerowego
- S5 jak S4 ze stalową podeszwą środkową
(Zwykły but SB z nakładką ochronną)

Opcjonalne dodatkowe specyfikacje

- A: Antystatyczne
- E: Obszar pięty pochłaniający energię
- FO: Obuwie odporne na węglowodory
- P: Podeszwa środkowa odporna na przebicie
- HRO: Podeszwa zewnętrzna odporna na wysokie temperatury
- CI: Podeszwa odporna na zimno
- HI: Podeszwa odporna na ciepło
- WR: Obuwie wodoodporne
- WRU: Wodoodporny materiał cholewki
- M: Pełna ochrona śródstopia
- CR: Cholewka odporna na przecięcia
- SRA: antypoślizgowość z wodą i środkami czyszczącymi na ceramice
- SRB: Odporność na poślizg z gliceryną na stali
- SRC: SRA i SRB są spełnione

EN ISO 20471 - Odzież ostrzegawcza o intensywnej widzialności

W sytuacjach, w których istnieje wysokie ryzyko przeoczenia w ruchu drogowym lub w jego pobliżu, odzież zgodna z tą normą zapewnia lepszą widoczność. W porównaniu z normą EN 471, lepsza widoczność we wszystkich kierunkach została zapewniona poprzez wymóg zastosowania materiału odblaskowego wokół tułowia i ramion. Dzięki temu wymogowi projektowemu użytkownicy tej odzieży są również lepiej rozpoznawalni jako ludzie w nocy.

Klasyfikacja wynosi od 1 do 3, przy czym klasa 3 oznacza najlepszą widoczność i dlatego jest odpowiednia również dla szybko poruszających się pojazdów.

Należy pamiętać, że klasyfikacja jest częściowo powiązana z warunkiem, że reszta odzieży również osiąga minimalną widoczność zgodnie z normą EN 20471.

Minimalny obszar widocznego materiału w mkw.

	Klasa odzieży 3	Klasa odzieży 2	Klasa odzieży 1
Materiał źródłowy	0,8	0,5	0,14
Materiał odblaskowy	0,2	0,13	0,1
Materiał o połączonych właściwościach	n.a.	n.a.	n.a.

UWAGA: Klasa odzieży jest oparta na najmniejszej powierzchni widocznego materiału.

EN ISO 21420 - Rękawice ochronne - Wymagania ogólne i metody badań

EN ISO 21420 - Odzież ochronna - Wymagania dotyczące odzieży ochronnej dla operatorów środków ochrony roślin i osób wykonujących prace uzupełniające.

Norma opisuje trzy klasy wydajności:

C1 (niskie ryzyko):
- Materiały i szwy mają minimalną odporność na przenikanie cieczy.
- Nie nadaje się do zastosowań ze stężonymi roztworami

C2 (średnie ryzyko):
- Materiały i szwy muszą mieć wyższy poziom ochrony niż poziom C1
- Nieodpowiednie do zastosowań ze stężonymi roztworami

C3 (wysokie ryzyko):
- Materiał i szwy mają minimalny efekt ochronny przed przenikaniem.
- Nadaje się do stosowania ze stężonymi i rozcieńczonymi roztworami

ISO 14644 - Pomieszczenia czyste i powiązane obszary pomieszczeń czystych

Norma ta reguluje procedury i systemy pomieszczeń czystych pod względem czystości cząstek, ze szczególnym uwzględnieniem cząstek unoszących się w powietrzu. Norma ISO 14644 jest podzielona na 10 części:

Część 1: Klasyfikacja czystości powietrza na podstawie stężenia cząstek.
Część 2: Specyfikacje dotyczące monitorowania i okresowego testowania w celu wykazania ciągłej zgodności z normą ISO 14644-1.
Część 3: Procedury testowe
Część 4: Projektowanie, budowa i pierwsze uruchomienie
Część 5: Eksploatacja
Część 6: Terminologia
Część 7: Moduły SD (maski czystego powietrza, komory rękawicowe, izolatory i miniśrodowiska)
Część 8: Klasyfikacja zanieczyszczeń cząsteczkowych powietrza
Część 9: Klasyfikacja czystości powierzchni cząstek stałych
Część 10: Klasyfikacja chemicznej czystości powierzchni
Część 11: -
Część 12: -
Część 13: Czystość powierzchni w celu osiągnięcia określonych poziomów czystości w odniesieniu do klasyfikacji cząstek stałych i substancji chemicznych
Część 14: Ocena przydatności sprzętu do pomieszczeń czystych na podstawie stężenia cząstek stałych w powietrzu
Część 15: Ocena przydatności sprzętu i materiałów do pomieszczeń czystych na podstawie stężenia substancji chemicznych w powietrzu i na powierzchni
Część 16: Wytyczne dotyczące poprawy efektywności energetycznej pomieszczeń czystych i urządzeń zapewniających czyste powietrze.

IEC 61482-1-2 - Odzież chroniąca przed zagrożeniami termicznymi związanymi z łukiem elektrycznym

Praca w pobliżu części pod napięciem i prace elektrotechniczne wiążą się z ryzykiem zwarcia łukowego. Odzież ochronna zgodna z niniejszą normą zmniejsza zagrożenie termiczne związane z wyładowaniami łukowymi. Nie obejmuje ona jednak ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym.

Rozróżnia się 2 klasy:

Klasa 1 (4 kA) - praca pod napięciem - odzież chroniąca przed zagrożeniami termicznymi związanymi z łukiem elektrycznym.

Klasa 2 (7 kA) - praca pod napięciem - odzież chroniąca przed zagrożeniami termicznymi związanymi z łukiem elektrycznym.

$oeko-tex$

Öko-Tex® Standard 100

Co mówi etykieta?

Etykieta Oeko-Tex® Standard 100 stwierdza, że wszystkie elementy artykułu zostały przetestowane pod kątem zawartości substancji szkodliwych i dlatego są nieszkodliwe dla zdrowia. Są to na przykład nici, guziki i akcesoria.

Jakie są klasy produktów?

W przypadku klas produktów w Oeko-Tex® Standard 100 artykuły są pogrupowane zgodnie z ich przeznaczeniem; są one podzielone w następujący sposób:

Klasa produktu 1: Produkty dla niemowląt. Tutaj obowiązują najsurowsze wymagania i wartości graniczne.

Klasa produktów 2: Produkty mające kontakt ze skórą. Odnosi się to do artykułów noszonych bezpośrednio na skórze lub mających kontakt ze skórą, takich jak bluzki, koszule lub bielizna.

Klasa produktów 3: Produkty bez kontaktu ze skórą. Odnosi się do artykułów, które mają minimalny kontakt ze skórą lub nie mają go wcale, takich jak kurtki lub kamizelki.

Klasa produktów 4: Materiały wykończeniowe. Obejmuje artykuły, takie jak prekursory lub akcesoria, które są wykorzystywane do celów wyposażenia wnętrz. Może to być bielizna stołowa, zasłony lub tkaniny obiciowe.

Więcej informacji można znaleźć na stronie: https://www.oeko-tex.com/de/unsere-standards/standard-100-by-oeko-tex